Wat is borstkanker?

Bij borstkanker ontstaat er een kwaadaardige tumor in de borst.  Borstkanker (dit noemen we ook wel mammacarcinoom) ontstaat niet altijd op dezelfde plek. Een tumor in de borst groeit meestal in de weefsels rond de klierbuizen en klierkwabjes, zoals het vetweefsel. Ook kan het in de tepel groeien, aan de huid of aan de borstspier vastgroeien. Borstkanker komt vooral voor bij vrouwen tussen de 50 en 70 jaar. Maar het komt ook op andere leeftijden voor. Soms is er sprake van een erfelijke factor. Ongeveer 1 procent van de mensen met borstkanker is man. Informatie voor mannen met borstkanker vindt u op www.mannenmetborstkanker.nl.

Oorzaken

Het is niet duidelijk waardoor borstkanker ontstaat. Bij een klein deel (5 procent) van de patiënten is de oorzaak een genetische afwijking (BRCA 1 of 2, CHEK 2, p53 en PALB2 en ATM bijvoorbeeld). Deze vormen van borstkanker zijn erfelijk. Van een aantal risicofactoren denkt men dat deze mogelijk invloed hebben op het ontwikkelen van borstkanker:

  • Op jonge leeftijd de eerste menstruatie en op late leeftijd de overgang.
  • Geen kinderen krijgen of pas na het 35ste jaar de eerste zwangerschap.
  • Langdurig gebruik van de anticonceptiepil op jonge leeftijd.
  • Ongezonde leefstijl; te weinig bewegen, te veel alcohol, roken en overgewicht.

Vormen van borstkanker

Er zijn verschillende vormen van borstkanker:

Ductaal Carcinoom In Situ (DCIS)

Ductaal Carcinoom In Situ (DCIS) is een voorstadium van borstkanker dat ontstaat in de melkgangen van de borst. DCIS is te zien op een mammografie met kalkspatjes (calcificaties). Er zijn dan afwijkende cellen in het melkgangstelsel van de borst, die zich blijven delen. Hoe snel ze delen, verschilt sterk. De cellen zijn niet binnengedrongen in het omliggende weefsel. De behandeling van DCIS heeft als doel het voorkomen van borstkanker in deze cellen. Vrouwen met DCIS ondergaan doorgaans een operatie, eventueel met bestraling.

Kwaadaardige tumoren

We hebben het over kwaadaardige tumoren (borstkanker) wanneer de kankercellen zich verder verspreiden dan de plek waar ze zijn ontstaan (invasief). Dit is niet hetzelfde als uitgezaaide borstkanker. Bij uitgezaaide borstkanker verspreiden de kankercellen zich buiten de borst en oksel. Niet alle kanker in de borst hoeft van dezelfde soort te zijn. Er kunnen zich in één borst verschillende soorten kanker tegelijk voordoen, bijvoorbeeld zowel een ductaal als een lobulair carcinoom.

  • Invasief ductaal carcinoom, ook wel invasief carcinoom NST genoemd, ontstaat in de melkgangen en kan daarbuiten verder groeien. Het invasief ductaal carcinoom is de meest voorkomende vorm van borstkanker en kan aanvoelen als een harde knobbel.
  • Invasief lobulair carcinoom ontstaat in de melkklieren. De tumor is vaak alleen te voelen als een algehele zwelling van de borst.

Hormoongevoelige of hormoonongevoelige borstkanker

Dit heet ook wel hormoon-positief en hormoon-negatief. Hormoongevoelig betekent dat hormonen de tumor kunnen stimuleren om te groeien en te delen. Wanneer de hormonen de tumor niet kunnen stimuleren om te groeien, spreek je van hormoonongevoelige borstkanker. Dat is belangrijk om te weten voor de behandeling. Hormonale therapie werkt namelijk alleen bij hormoongevoelige borstkanker. De hormonen waar de tumor gevoelig voor zijn, zijn oestrogeen en progesteron.

HER2/neu-gevoelige borstkanker

HER2/neu is een eiwit dat op je cellen zit. Het wordt ook wel HER2 genoemd, dit staat voor Humane Epidermale groeifactor Receptor 2. Als je te veel van dit eiwit op een cel hebt, wordt de groei te veel gestimuleerd en kan er kanker ontstaan. Je spreekt dan van HER2/neu-positieve kanker. Dit is belangrijk om te weten, omdat er medicijnen zijn die zich specifiek op dit eiwit richten. Deze doelgerichte therapie werkt alleen bij HER2/neu-positieve kanker.

Triple negatieve borstkanker

Wanneer de kankercellen negatief zijn voor oestrogeen, progesteron en HER2/neu, spreek je van triple negatieve borstkanker. Drie keer negatief dus. Bij deze vorm van borstkanker hebben antihormonale therapie en trastuzumab (merknaam Herceptin) dus geen effect.

Zorgpad

De behandeling van borstkanker bestaat uit verschillende stappen. Dit behandeltraject noemen wij een zorgpad. U bezoekt tijdens uw behandeling verschillende specialisten en afdelingen. Op deze pagina kunt u de belangrijkste stappen vinden die bij het zorgpad borstkanker horen.

  • Een plotse verandering aan een van uw borsten is vaak erg schrikken. Wanneer u de volgende veranderingen zelf opmerkt, is het verstandig om naar de huisarts te gaan:

    • een knobbeltje of deukje in de borst
    • recent ingetrokken tepel
    • verandering van de tepel: roodheid, schilfertjes of een plekje dat op eczeem lijkt
    • bloederig of bruin tepelvocht
    • een wondje van de huid dat niet geneest
    • een borst die warm aanvoelt en rood verkleurd is
    • zwelling in de oksel
  • Om uw tumor precies in beeld te brengen, maken we een mammografie en een echo van de borsten. Soms wordt ook een punctie of een biopt afgenomen. Ook maken we vaak scans om de precieze positie van de tumor te bepalen.

    Vast aanspreekpunt tijdens uw traject

    Als u onder behandeling bent bij het Catharina ziekenhuis krijgt u een eigen casemanager. Dit is uw vaste contactpersoon tijdens de hele behandeling in ons ziekenhuis. Vaak is dit een verpleegkundig specialist of consulent. Deze persoon werkt nauw samen met de arts.  

    Persoonlijk behandelplan

    Op basis van de diagnose maken de specialisten een persoonlijk behandelplan voor u. Dit gebeurt tijdens een multidisciplinair overleg. Dat is een vergadering waarbij verschillende medische specialisten samenkomen om uw persoonlijke behandelplan te bespreken. Samen bepalen zij welke behandelingen het best passen bij uw situatie. De kennis van elk specialisme wordt daarbij meegenomen.  

    Onderdeel van het behandelplan is Samen Beslissen. Als u kanker heeft, neemt u in korte tijd moeilijke beslissingen die directe gevolgen hebben voor op uw leven op korte en/of lange termijn. U bespreekt uw situatie en voorkeuren samen met uw arts. Uiteindelijk beslist u samen met uw arts wat voor u de beste behandeling is.

  • Operatie

    Voor welke operatie gekozen wordt, hangt af van de grootte van de tumor en uw borst, de soort borstkanker en in hoeverre de ziekte verspreid is. Ook uw voorkeur als patiënt speelt hierbij een grote rol.

    • Bij een operatie van de borst zijn er twee mogelijkheden: een borstsparende operatie of borstverwijderende operatie. Na een borstverwijderende procedure kan een borstreconstructie plaatsvinden, die de plastisch chirurg uitvoert.
    • Operatie van de lymfeklieren in de oksel. Deze operatie kan bestaan uit een sentinel nodes procedure, MARI-procedure of okselkliertoilet.

    Radiotherapie

    Na een borstsparende operatie volgt bijna altijd een serie bestralingen als onderdeel van de behandeling. De hele borst wordt uitwendig bestraald. Soms wordt bestraling geadviseerd na het operatief verwijderen van de gehele borst. Dit is sterk afhankelijk van de tumorkenmerken en het stadium van de ziekte. Dit wordt bepaald in het multidisciplinaire team.

    Als na een sentinel node procedure of MARI-klierprocedure blijkt dat er tumorcellen in de lymfeklieren zaten, dan wordt de oksel ook bestraald.

    Behandeling van het hele lichaam

    • Chemotherapie is de behandeling van kanker met celdodende of celdelingremmende medicijnen: cytostatica.
      Er zijn verschillende soorten cytostatica, elk met een eigen werking en bijwerkingen. Chemotherapie kunnen we als aanvullende behandeling geven. Dit kan vooraf of na een operatie.
    • Immunotherapie
      Als u veel her-2 eiwit op de celbuitenkant van de borstkanker heeft en een aanvullende behandeling met chemotherapie krijgt, wordt u ook behandeld met doelgerichte therapie.
    • Hormoontherapie
      Als u een hormoongevoelige tumor heeft krijgt u een behandeling met hormonale therapie.
  • Na afloop van behandeling blijft u nog 5 tot 10 jaar onder controle bij ons Borstkankercentrum. Bij de controles vraagt de arts of verpleegkundig specialist naar de gevolgen van de behandeling en mogelijke klachten. Ook bespreken zij met u de verwerking van het behandeltraject en de consequenties hiervan voor uw dagelijks functioneren. De controles zijn bedoeld om bijwerkingen van uw behandeling te signaleren en/of het mogelijk opnieuw optreden van kanker op te sporen. Jaarlijks krijgt u een mammografie van de borst(en). De eerste mammografie vindt ongeveer 1 jaar na de operatie plaats. U krijgt dezelfde dag nog de uitslag van het onderzoek.

    We maken geen scans van het hele lichaam, Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat intensieve controle (middels laboratorium- en standaard beeldvormend onderzoek) geen overlevingswinst geeft. De chirurg of verpleegkundig specialist bespreekt met u hoe vaak u op controle komt en wat precies onderzocht wordt. Dat kan verschillen, afhankelijk van uw specifieke tumor, risicofactoren, eventuele duur van de hormonale therapie en uw situatie en wensen. In het nazorgtraject blijft de verpleegkundig specialist uw aanspreekpunt.

  • Tijdens de controles is er ook aandacht voor de kwaliteit van leven. Bijvoorbeeld of u last heeft van bijwerkingen of kampt met psychische klachten. Alleen al de diagnose borstkanker heeft een enorme impact op het leven. Lichamelijk en psychosociaal kunnen de ziekte en de behandeling(en) grote gevolgen hebben. Onze focus ligt op persoonlijke aandacht en ondersteunende zorg daar waar nodig. De juiste zorg op de juiste plek geeft een positieve bijdrage in het omgaan met de ziekte. Soms is het goed om begeleid te worden door bijvoorbeeld een fysiotherapeut, huidtherapeut, psycholoog, maatschappelijk werk, diëtist of expert op het gebied van re-integratie.

    Revalidatie

    We stimuleren patiënten om voor, tijdens en na hun behandeling actief te blijven. Tijdens de behandeling met chemotherapie adviseren we u om deel te nemen aan het fysiotherapieprogramma Go-Fit. Na de behandeling van borstkanker kunt u deelnemen aan het herstelprogramma van Libra ter bevordering van het lichamelijk en psychisch welbevinden en de terugkeer in de maatschappij.

    Palliatieve zorg

    Wanneer er uitzaaiingen zijn in andere organen in het lichaam, spreken we over gemetastaseerde ziekte. Borstkanker is dan niet meer te genezen. Belangrijke doelstellingen bij de behandeling van borstkanker in dit stadium zijn het verlengen van het leven en het optimaliseren van de kwaliteit van leven door het verminderen van ziektegerelateerde symptomen. De medisch oncoloog begeleidt u in dit stadium. Soms is er ook een palliatief team bij betrokken.

Vragen over borstkanker?

Bel 040 - 239 91 11
Catharina Ziekenhuis Logo
Catharina Ziekenhuis

© 2024 Catharina Ziekenhuis
Alle rechten voorbehouden