Michelangelolaan 2
5623 EJ Eindhoven

040 - 239 91 11

Methotrexaat (Folder)

In overleg met uw longarts heeft u besloten Methotrexaat te gaan gebruiken als behandeling van uw chronische longaandoening (sarcoïdose). Methotrexaat heeft veel verschillende effecten en toepassingen. In een lage dosering wordt het vaak voorgeschreven bij ontstekingsziekten zoals sarcoïdose, in een hogere dosering wordt dit gebruikt als behandeling van kwaadaardige aandoeningen zoals kanker. In deze folder gaat het over Methotrexaat als behandeling van een ontstekingsziekte.

Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken, is het belangrijk dat u er een aantal dingen over weet. Lees daarom behalve deze folder ook de bijsluiter van de apotheek.

Het effect van Methotrexaat

Sarcoïdose is een auto-immuun ziekte, waarbij het natuurlijke afweermechanisme zich tegen het eigen lichaam keert en ontstekingsreacties veroorzaakt. Methotrexaat remt het eigen afweersysteem en vermindert hierdoor de ontstekingen. Het kan één tot drie maanden duren voordat u merkt dat dit geneesmiddel begint te werken. Helaas heeft het niet bij iedereen een gunstig effect. Als het bij u niet werkt of u heeft te veel last van bijwerkingen, kan de longarts u voorstellen het gebruik van Methotrexaat te stoppen.

Gebruik

U neemt Methotrexaat 1x per week in op een vaste dag en een vaste tijd. Om bijwerkingen tegen te gaan, neemt u 24 uur later foliumzuur in. In het begin moet gezocht worden naar de juiste dosering Methotrexaat en moet het effect van de Methotrexaat op uw leverfuncties onderzocht worden. Het is daarom belangrijk dat u de eerste periode iedere 14 dagen bloed laat prikken. Dit kan bij een prikpost bij u in de buurt. Aanvraagbonnen krijgt u van ons toegestuurd. De eerstvolgende werkdag wordt u door de longarts of de longverpleegkundige gebeld over de uitslag en het eventueel ophogen van de dosering. Mochten wij u telefonisch niet kunnen bereiken, wilt u dan zelf contact opnemen voordat u de volgende gift Methotrexaat inneemt?

• Neem Methotrexaat bij voorkeur in met water, ongeveer 1,5 tot 2 uur na het ontbijt.
• Neemt het niet tegelijk in met een melkproduct omdat hierdoor de werking minder kan worden.
• Slik de tabletten in zijn geheel door, niet op kauwen of stukbijten. De dosering in een keer innemen, de tabletten niet verspreiden over de dag.

Over het algemeen kunt u Methotrexaat in combinatie met bijna alle medicijnen gebruiken. Door de lage dosering is dit in de meeste gevallen verantwoord. U kunt Methotrexaat echter niet gebruiken in combinatie met sommige antibiotica. Ook bij gebruik van pijnstillers (ook die zonder recept verkrijgbaar zijn) kunnen ernstige bijwerkingen optreden. Vertel uw behandelend arts en uw apotheker daarom altijd welke geneesmiddelen u gebruikt, ook die u zonder recept gekocht heeft. Paracetamol mag u wel gebruiken.

Gebruik geen alcohol tijdens de behandeling met Methotrexaat. Alcohol in combinatie met Methotrexaat verhoogt de kans op stoornissen in de leverfunctie.

Methotrexaat is een risicogeneesmiddel en kan daarom gevaarlijk zijn voor derden:

• U dient de tablet zelf uit de verpakking te nemen. Als een ander dit doet, dient deze wegwerphandschoenen te dragen.
• Verpakkingsmateriaal mag zonder voorzorgsmaatregelen in de vuilnisbak worden gedeponeerd.

Bijwerkingen

In de bijsluiter van de apotheek staan alle bijwerkingen van Methotrexaat vermeld die ooit zijn voorgekomen.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

• Maag- en darmklachten zoals een vol gevoel, misselijkheid, braken en diarree. Deze klachten kunnen door het gebruik van foliumzuur verminderen;
• Huiduitslag, haaruitval, hoofdpijn;
• Ontstekingen in het slijmvlies van de mond, tandvlees en tong en pijnlijke plekjes komen regelmatig voor;
• Hevige keelpijn in combinatie met koorts, regelmatig een bloedneus en snel blauwe plekken krijgen;
• Moeheid en duizeligheid.

In sommige gevallen:

• Iets grotere vatbaarheid voor infecties zoals griep, bronchitis long- of blaasontsteking, gordelroos. Het gebruik van een levend vaccin wordt daarom afgeraden, de ‘griepprik’ kunt u wel veilig laten zetten.
• Leverfunctie en nierfunctiestoornissen kunnen optreden. Dit wordt onderzocht bij het bloedonderzoek dat u regelmatig laat doen.
• De huid kan sneller verbranden. Het is daarom aan te raden om beschermende kleding te dragen en de huid in te smeren met een hogere beschermingsfactor.

Soms kunnen de tabletten vervangen worden door injecties, waardoor bijwerkingen kunnen verminderen. Indien dit voor u van toepassing is, zal de longverpleegkundige met u bespreken hoe dit in zijn werk gaat.

Wanneer neemt u direct contact op?

• Koorts
• Ontstekingen van het mondslijmvlies
• Kortademigheid of veel hoesten
• Groen sputum (slijm vermengd met speeksel)
• Herhaaldelijk een bloedneus krijgen
• Snel blauwe plekken krijgen

Neem tijdens kantooruren contact op met de polikliniek Longgeneeskunde. Buiten kantooruren neemt u contact op met de Spoedeisende Hulp (SEH).

Het effect op vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding

Voor zover bekend, heeft Methotrexaat geen ongunstige invloed op de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen. Gebruik van Methotrexaat is wel schadelijk voor het ongeboren kind. U mag dit middel niet gebruiken als u zwanger bent of als u borstvoeding geeft. Bij een zwangerschapswens geldt voor zowel mannen als vrouwen: stop met Methotrexaat 6 maanden voordat u zwanger probeert te worden. Gebruik tijdens de behandeling met Methotrexaat een betrouwbaar voorbehoedsmiddel.

Als u een zwangerschapswens heeft, bespreek dit dan met de longarts. U kunt dan doorverwezen worden naar de fertiliteitsarts om andere mogelijkheden van zwanger worden te bespreken.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan gerust contact op met de longverpleegkundige.

Als u vragen heeft over het samengaan van Methotrexaat met uw andere geneesmiddelen, neem dan contact op met uw apotheker.

Contactgegevens

Catharina Ziekenhuis
040 – 239 91 11
www.catharinaziekenhuis.nl

Polikliniek Longgeneeskunde
040 – 239 56 00

Routenummer(s) en overige informatie over de polikliniek Longgeneeskunde vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/longgeneeskunde